آرشیو / مقالات

از نظر کمره ای حمایت از قرآن و سنت (دو عامل اصلی وحدت اسلامی) راه حل وحدت است. این دو منبع بر آموزه‌ها و عناصر اصلی دین، توحید، نبوت و معاد تاکید دارند. او در کنار دو عامل یاد شده، بر شریعت و مناسک دینی در جهان اسلام تاکید دارد و معتقد است این مناسک، در تأمین وحدت جامعه بسیار اهمیت دارند. او عنصر قبله را نیز در تأمین وحدت بسیار مهم می‌داند.

شیخ محمد عبده دارای تعصب فرقه ای نبود. او عقیده داشت مذاهب اسلامی و حتی فراتر از آن، ادیان الهی باید با یکدیگر وحدت داشته و با هم همکاری های نزدیکی داشته باشند.

ما گیر و گره‌های فراوانی در فرهنگمان داریم که چوب هرکدام را در جای خود خورده‌ و می‌خوریم.

تلاش در جهت ایجاد «وحدت اسلامی» از طریق تعامل با فرقه‌های اسلامی و اجتناب از جدال مذهبی از مؤلفه های اصلی گفتمان انقلاب اسلامی را تشکیل می داد. در این مقاله تلاش می شود تا وحدت اسلامی از دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. این نوشته نشان می دهد که یکی از دال های مرکزی گفتمان انقلاب تقریب بین مذاهب است.

محقق: استاد حیدر حب الله
تاریخ و محل نشر: مجله الکترونیکی اخوت
در اینجا می خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم: آیا امکان دارد که اجماع علمای امامیه در برخی از مسائل دینی، اشتباه باشد و نظر علمای مذاهب دیگر درست باشد؟

مشروعیت‌ این نظام به تفکّر اسلامی و به استواری بر پایه‌ی اسلام است؛ مشروعیت‌ مجلس و رهبری هم بر همین اساس است. در نظام جمهوری اسلامی، اساس حرکت بر پایبندی به مبانی است. آن چیزی که به عنوان مبدأ مشروعیت‌ این نظام محسوب می‌شود، یعنی ولایت‌ الهی که منتقل می‌شود به فقیه، مشروط است به پایبندی بر احکام الهی.

عشق وصف ناپذیر به سید‌الشهدا‌ (ع) و دلدادگی نسبت به آن حضرت، این احساس را در برخی افراد به دنبال دارد که واژگانی مانند دوستدار، پیرو یا مرید امام حسین (ع)، بیانگر شور و عشق درونی آنان نیست و برای همین، ترجیح می‌دهند خود را «نوکر» امام حسین (ع) بخوانند.

به نظر می‌رسد اشتراکات گفتمانی میان جمهوری اسلامی ایران و جماعت اخوان المسلمین از جمله نقاط مشترکی است که در بعد هویتی و در راستای وحدت‌گرایی اسلامی قابلیت پیگیری روندهای همگرایانه را داشته و موفقیت در تعامل، می‌تواند علاوه بر تضعیف رویکرد مسلحانه گروه‌های سلفی-تکفیری، در سازه‌ای از منافع مشترک؛ به تقویت هویت اسلامی و وحدت مسلمانان کمک کند.

مهم­ترین راهکارهای تحقق وحدت اسلامی از دیدگاه ایشان: شناخت مذاهب اسلامی از افکار و عقاید یکدیگر، آگاهی از توطئه دشمنان، بازگشت به قرآن، عدم توهین به مقدسات مذاهب اسلامی، کنار گذاشتن تعصبات جاهلانه، مقابله با خطرات گروه­های تروریستی-تکفیری، بهره­مندی از فرصت عظیم حج و وحدت علمای فریقین هستند. در این میان، فتاوی وحدت بخش ایشان، به عنوان گامی عملی در تحقق این امر نمود بیشتری دارد.

سید قطب (1906-1966) نویسنده و نظریه پرداز بزرگ مصری و یکی از چهره های شاخص پیشگامان بیداری اسلامی و تقریب بین مذاهب است که ندای عدالت خواهی او از مرزهای جغرافیایی کشورش فراتر رفت.

در بحث از مبانی نظری الگوی تمدن نوین اسلامی می توان انواع گوناگونی از عقل را شناسایی کرد که عقلانیت ابزاری، عقلانیت لیبرالی، عقلانیت مارکسیستی، عقلانیت عرفی، عقلانیت سنتی و ... از این زمره ­اند. اما عقلانیت دیگری نیز وجود دارد که برساختۀ فرهنگ اسلامی است که می­ توان آن را «عقلانیت اسلامی» نامید. عقلانیت اسلامی در تاروپود فرهنگ مسلمانان قرار گرفته است و بدون آن نمی­ توان تمدن نوین اسلامی را بنا کرد.

علی‌اکبر ولایتی (متولد 1324) از سیاستمداران کهنه‌کار ایرانی , مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری است. دکتر ولایتی در حوزه علم و تحقیق، چهره‌ای شناخته شده و دارای اعتبار بین‌المللی در مجامع علمی دنیاست. وی مؤلف حدود ١٨٠ جلد کتاب در زمینه‌های طب، تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و همچنین سیاست خارجی است. دکتر ولایتی یکی از پژوهشگران برجسته در حوزه تمدن پژوهی اسلامی است که آثار و مقاله های متعددی در این زمینه به نگارش درآورده است. ایشان در مقاله « تجدید حیات فرهنگ و تمدن اسلامی» به بحث درباره تمدن اسلامی و امکان تجدید حیات آن پرداخته است. این مقاله را در ادامه می خوانید:

تمدن نوین اسلامی، تمدنی نوپاست که از دل انقلاب اسلامی ایران برخاسته است؛ تمدنی که قابلیت جهانی شدن دارد و بی ­تردید جهانی شدن با تقریب مذاهب اسلامی میسر خواهد شد. دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بر این باور است که «تقریب زاییده تمدن است اگر جامعه ­ای متمدن شد و انسانی در دل تمدن به وجود آمد، یکی از مشخصه­ های آن­ها همگرایی بیشتر با دیگران است». در ادامه، مقالۀ دکتر سیدعلیرضا واسعی، استاد تاریخ و تمدن ملل اسلامی در ارتباط با موضوع تقریب و تمدن نوین اسلامی که امروز به عنوان یک ضرورت مطرح می شود، را می­ خوانید.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، مفسر، استاد فلسفه اسلامی، بنیانگذار و مدیر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه های فلسفه اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید است. بر همین اساس، در مقالۀ حاضر، موضوع تمدن اسلامی را از دیدگاه ایشان، مورد بررسی قرار خواهیم داد. در این­جا، ما بر روی دو سخنرانی از سوی آیت الله مصباح یزدی درباره تمدن اسلامی تمرکز خواهیم کرد. در این نوشته مباحثی نظیر تعریف تمدن، سه مؤلفه اصلی تمدن، رابطه فرهنگ و تمدن، عقلانی بودن تمدن، نقش دین در عقلانیت تمدن و استقلال فکر در تمدن مطرح می­ شوند.

آیت الله عبدالله جوادی آملی، سهم مهمی در ایجاد نگاه تمدنی در میان اندیشمندان اسلامی دارند. حل معضل رابطه علم جدید و دین در نگاه آیت الله جوادی آملی در کتاب های مهمی از ایشان نظیر «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی » آورده شده است. وی از بزرگترین شارحان مکتب فلسفه صدرایی است که در ادامه اصول پانزده گانه تمدن سازی از نگاه ایشان، برگرفته از کتاب «مفاتیح الحیاه»، ارائه می شود.

ایده «تمدن نوین اسلامی» نخستین بار توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شد و ایشان جامع ترین نظریه در ارتباط با تمدن نوین اسلامی را ارائه کرده اند و به دیگر سخن تمدن سازی نوین یکی از مفهوم سازی های مقام معظم رهبری است. بر همین اساس در این مقاله سعی شده به آرا مقام معظم رهبری در تمدن سازی نوین پرداخته شود.

امام خمینی (ره) اثر مستقلی درباره تمدن ندارند، اما در آثار مکتوب، سخنرانی­ ها و پیام­ هایشان، بارها درباره تمدن، تمدن اسلامی و تمدن­ های دیگر اظهار نظر کرده اند. در جلدهای مختلف صحیفه امام(ره)، واژه تمدن 152 و واژه متمدن 25 مرتبه به کار رفته است. در این مقاله سعی بر آن است تا به اندیشه نوسازی تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره) پرداخته شود.

دعوت به اتحاد و همبستگی و پرهیز از گسستگی از مسایل مهم اسلام است و خداوند در قرآن کریم ما را دعوت به اتحاد و همبستگی نموده است. سید جمال الدین افغانی (1254-1341ه) بدون شک یکی از اولین و مهمترین منادیان وحدت اسلامی در قرون اخیر می باشد. او بود که ندای دوباره اتحاد را فریاد زد.

محقق: دکتر علی آقانوری
تاریخ و محل نشر: مجله الکترونیکی اخوت
امامان در تبیین تعالیم اسلامى و دفاع از آموزه هاى خویش و هدایت دیگران به راه صحیح، اصل اولى را بر برخورد اخلاق مدارانه گذاشته اند

محقق: خبرگزاری تقریب
تاریخ و محل نشر:
برای خواننده ی فهیم روشن است که مراد از تقریب در دیدگاه درست آن، رسیدن به یک مذهب واحد با کنار گذاشتن اختلافات مذاهب نیست. چنین کاری نه ممکن است و نه مطلوب؛ بلکه مقصود آن است که زمینه‌ای فراهم شود که مذاهب مختلف بدون تعصبات جاهلانه بتوانند اعتقادات خود را برای یکدیگر بیان و تبیین کنند.